همه چیز درباره ی سفته

سفته چیست؟

واژه سفته را میتوان از نگاه قانونی بر اساس ماده 307 قانون تجارت مصوب سال 1311 تعریف نمود. به موجب این ماده فته طلب سندی میباشد که بر اساس آن امضا کننده تعهد مینماید مبلغی در موعد معین یا عند المطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله کرد آن شخص کارسازی کند. به عبارت دیگر فته طلب یک سند تعهد آور برای پرداخت وجه میباشد.

امروزه در بین افراد حقیقی و حقوقی بهره گیری از فته طلب جهت تعهد به پرداخت وجه معین در مهلت مشخص و یا سپردن ضمانت همچون سفته حسن انجام کار و یا سفته ضمانت انجام کار و مواردی از این قبیل بسیار فراگیر شده است.

البته فته طلب بایستی در هنگام صدور به درستی تکمیل و‌ پر شود. ممکن است قوانین و مقررات مربوط به این سند نظیر درج امضا و مهر، مبلغ، تاریخ و … رعایت نشود. در این صورت این سند عادی به حساب آمده و از زمره اسناد تجاری خارج میگردد. این قوانین عمدتا در قانون تجارت مصوب سال 1311 آمده است.

نحوه صدور سفته:

با توجه به قوانین مربوط به فته طلب نحوه صدور سفته و یا به اصطاح عامیانه دادن سفته از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. همانطور که گفتیم کوچکترین بی توجهی در صدور آن میتواند این سند را از زمره اسناد تجاری خارج نماید و دارنده این سند از مزایای اسناد تجاری محروم شود. چراکه در این صورت این سند تجاری به یک سند عادی و کم اهمیت تبدیل خواهد شد.

در قوانین مربوط به فته طلب به خصوص قانون تجارت نحوه صدور سفته به شرح ذیل میباشد:

مبلغ:

به طور کلی بر روی هر یک از برگه های این سند سقف مبلغ آن نوشته شده است. به عنوان مثال ممکن است بر روی برگ فته طلب عبارت ( سفته تا مبلغ پنجاه میلیون ریال ) نوشته شده باشد. این مبلغ مندرج بر روی فته طلب که به آن سقف مبلغ اسمی سفته گفته میشود سقف اعتبار آن را مشخص مینماید.

توجه داشته باشید که این مبلغ صرفا سقف مبلغ فته طلب را نشان میدهد. بنابراین درج مبلغی پایین تر از مبلغ مندرج بر روی این سند هیچ گونه منعی نداشته و جایز میباشد. لذا صادر کننده میتواند تا سقف مبلغ اسمی سفته مبلغ مورد نظر خود را تعیین و مشخص نماید.

مبلغ مورد نظر صادر کننده بایستی علی رغم نوشتن به صورت عدد به حروف نیز مرقوم گردد. نوشتن مبلغ به صورت حروف اهمیت بسزایی داشته و مانع بروز اختلافات و سوء استفاده های احتمالی در آینده خواهد شد.

تاریخ صدور:

نوشتن تاریخ صدور بر روی این سند بسیار حائز اهمیت میباشد. در واقع طبق قوانین صادر کننده بایستی تاریخ صدور سفته را قید نماید. چنانچه تاریخ صدور فته طلب ذکر نشود این سند در زمره اسناد تجاری قرار نخواهد گرفت. بدیهی است که این موضوع باعث میشود این سند مزایای اسناد تجاری را از دست بدهد.

تاریخ صدور فته طلب میبایست شامل روز، ماه و سال صدور باشد و همانطور که گفتیم به حروف نیز نوشته شود. در صورتی که این سند بدون تاریخ صادر شود ممکن است در مواردی همانند عدم درج تاریخ صدور این سند را به یک سند عادی تبدیل نماید.

نام گیرنده:

همواره به صادر کننده فاه طلب توصیه میگردد تا جایی که امکان دارد نام طلبکار یا گیرنده وجه را بر روی سند درج نماید. ممکن است نام گیرنده یا طلبکار در فته طلب ذکر نشود و یا در قسمت نام گیرنده کلمه « در وجه حامل » نوشته شود. در این صورت سند صادر شده در وجه حامل به حساب خواهد آمد. توجه داشته باشید که در این موارد هر شخصی که سند در ید او باشد میتواند وجه آن را از طرق قانونی مطالبه و دریافت نماید.

تاریخ پرداخت:

به طور کلی صادر کننده فته طلب میتواند این سند را بدون درج تاریخ سررسید یا تاریخ پرداخت آن صادر نماید. به عبارت دیگر این موضوع به توافق دو طرف بستگی داشته و منع قانونی ندارد.

البته چنانچه تاریخ پرداخت یا سررسید این سند بر روی آن درج نشود اصطلاحا سفته حال محسوب خواهد شد. در این صورت دارنده فته طلب اختیار دارد هر زمانی که مایل باشد این سند را نقد و یا مطالبه نماید. بنابراین توصیه میگردد تاریخ پرداخت در این سند ذکر شود. مضافا همانطور که در مورد مبلغ فته طلب ذکر شد در این قسمت نیز بهتر است تاریخ را هم به صورت عدد و هم به صورت حروف مرقوم نمایید.

امضا و اثر انگشت:

امضا و مهر صادر کننده فته طلب بسیار مهم و اساسی میباشد. چرا که برگ سند مذکور به خودی خود ارزشی خاصی ندارد و در واقع با امضا و اثر انگشت و یا مهر صادر کننده اعتبار پیدا میکند. به عبارت دیگر با درج مهر و امضا صادر کننده بدهکاری ایشان مشخص و ثابت میگردد.

به طور کلی توجه به تمامی موارد فوق الذکر مهم و تاثیر گذار است ولی درج امضا، اثر انگشت و مهر صادر کننده بر روی اسناد تجاری از اهمیت دو چندانی برخوردار میباشد.

قیمت سفته 1403

به طور کلی قیمت خرید هر برگ فته طلب در هر سال متفاوت میباشد. این قیمت با توجه به میزان تورم و دیگر مسائل مربوطه تعیین میگردد. لذا قیمت هر یک از این برگه ها هر ساله میتواند بالاتر رفته و با توجه به تورم تعدیل گردد.

در واقع مجلس شورای اسلامی هر ساله قیمت هر برگ فته طلب را مشخص مینماید. مجلس شورای اسلامی پس از قیمت گذاری سفته این موضوع را با تصویب بخشنامه هایی به نهادها و ادارات مربوطه ابلاغ مینماید تا به اجرا گردد.

البته قیمت هر برگ فته طلب در اصل بستگی به ارزش آنها نیز دارد. بدین نحو که قیمت هر برگ سند مذکور با توجه به ارزش اسمی آن برگ تعیین میگردد. در حال حاظر قیمت هر برگ فاه طلب در سال 1403 اینگونه تعیین میشود که خریدار بایستی به ازای هر یک میلیون قیمت اسمی سفته پانصد ( 500 ) تومان پرداخت نماید. لذا همانطور که گفته شد قیمت فته طلبی که ارزش اسمی بیشتری دارد گران تر میباشد.

توجه داشته باشید که در خرید فته طلب هیچ تفاوتی میان قیمت سفته اینترنتی و یا سفته کاغذی وجود ندارد و هر دو به طریق مارالذکر قیمت گذاری میگردد.

نحوه خرید سفته؟

به طور کلی جهت خرید سفته میبایست به بانکهای ملی سراسر کشور مراجعه نمایید. توجه داشته باشید که دکه های روزنامه فروشی نیز اقدام به فروش سفته مینمایند. البته در حال حاضر سفته های الکترونیک نیز در دسترس عموم قرار گرفته است که در ادامه به توضیح آن میپردازیم.

البته امروزه اقداماتی جهت جلوگیری از فروش سفته در دکه های روزنامه فروشی به عمل آمده است. چرا که مواردی دیده شده که فته طلبهای خریداری شده از دکه های روزنامه فروشی تقابی بوده است. بدیهی است که این امر میتواند مشکلات فراوانی به وجود آورد. از همین رو توصیه میگردد این سند را به صورت الکترونیکی و یا از بانکهای ملی سراسر کشور تهیه نمایید تا از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری کنید.

در کل جهت خرید سفته به بانکها مخصوصا بانکهای ملی بایستی مراجعه گردد. هر کدام از این برگه ها در واقع همانند اوراق قرضه دارای کد رهیگیری مخصوص به خود میباشند.

همانطور که گفته شد در حال حاضر با اقداماتی که توسط خزانه داری و شبکه بانکی کشور صورت گرفته شمت عزیزان میتوانید جهت دریافت فته طلب به سامانه الکترونیک سفته مراجعه نموده و نسبت به اخذ سفته به صورت آنلاین اقدام نمایید. در ادامه به تعریف این نوع از فته طلب و سامانه الکترونیک مربوط به آن خواهیم پرداخت.

مدارک لازم برای گرفتن سفته از بانک ملی

جهت خریدن سفته حتما میبایست به همراه کارت ملی خود به بانکهای ملی سراسر کشور مراجعه نمایید. در واقع همانند دیگر خدمات ارائه شده توسط بانکها ارائه سفته نیز با رویت کارت ملی ارباب رجوع امکان پذیر میباشد. در حال حاضر مدرک دیگری در این خصوص لازم و ضروری نمیباشد.

سفته ضمانت

در حال حاضر و در جامعه ما یکی از بیشترین موارد استفاده از فته طلب صدور سفته ضمانت بابت استخدام در شرکتهای عمومی یا خصوصی از جانب کارمند و یا کارگر میباشد. سفته ضمانت یا استخدام به منظور تضمین حسن انجام کار توسط کارمند یا کارگر صادر میگردد. البته در بعضی از موارد شرکتها اقدام به گرفتن چک نیز به عنوان تضمین انجام کار مینمایند.

سفته هایی که بابت تضمین و ضمانت حسن انجام کار گرفته میشود مبلغ قانونی مشخصی ندارد و مبلغ آن به صورت عرفی و توافقی تعیین میگردد. در بسیاری از شرکتها این مبلغ به میزان دو سال حقوقی میباشد که کارگر یا کارمند دریافت خواهند نمود.

توجه داشته باشید متقاضی استخدام به شرکت بدهکار نبوده و این سفته ها از جهت طلبکار بودن شرکتها اخذ نمیشود. بنابراین از آنجایی که این سفته ها صرفا بابت تضمین حسن انجام کار گرفته میشود حتما میبایست این موضوع در قرارداد و یا ذیل سفته ضمانت یا تضمینی قید گردد.

در برخی موارد نیز دیده شده که شرکتهای استخدام کننده از قید این مبلغ در ذیل برگ سفته ضمانتی خودداری مینمایند. متاسفانه به نوعی کارمند یا کارگر جویای کار، مجبور میشود برای این که شغل مورد نظر را از دست ندهد سفته ضمانت را بدون درج تضمینی بودن آن ارائه نماید. البته در این موارد نیز تحت شرایطی امکان اثبات تضمینی بودن این سند تجاری وجود دارد.

نحوه پر کردن سفته ضمانت یا حسن انجام کار

همانطور که در بالا ذکر شد شرکتها بابت استخدام کارمندان یا کارگران اقدام به اخذ سفته ضمانت یا حسن انجام کار یا سفته تضمینی مینمایند. این نوع نحوه صدور اسناد تجاری به منظور تضمین و ضمانت حسن انجام کار صادر میگردد. به عبارت دیگر صادر کننده به دریافت کننده بدهکار نمیباشد. شاید بتوان به نوعی آن را با ضمانت نامه ها مشابه دانست.

از همین رو جهت صدور این اسناد تجاری به عنوان ضمانت بایستی نکاتی را رعایت نمایید. رعایت این نکات میتواند از بروز مشکلات و خسارات احتمالی در آینده جلوگیری نماید.

مبلغ سفته

همانطور که گفتیم توصیه میگردد مبلغ سفته را هم به شکل عدد و هم به صورت حروف درج نمایید. در رابطه با میزان مبلغ سفته ضمانتی نیز این موضوع به صورت توافقی و با تراضی طرفین قرارداد کار انجام میپذیرد. همچنین بهتر است مبلغ مندرج بر روی فته طلب در برگ قرارداد نیز مرقوم گردد.

نوع سفته

شاید بتوان گفت مهم ترین موضوع در صدور سفته ضمانت یا حسن انجام کار همین مورد میباشد. صادر کننده میبایست حتما عبارت « بابت حسن انجام کار » یا « بابت تضمین حسن انجام کار » یا « بابت ضمانت انجام کار » یا عباراتی از این دست را درج نماید. چرا که در غیر اینصورت صدور سفته ظهور در طلبکار بودن شرکت و یا بدهکار بودن کارگر یا کارمند خواهد داشت. بدیهی است در این صورت احتمالا شرکت میتواند وجه سفته ضمانت را از کارگر یا کارمند مطالبه نماید.

امضا و اثر انگشت یا مهر

همانگونه که در صدور سفته بایستی امضا و اثر انگشت و یا مهر صادر کننده درج گردد در صدور سفته ضمانت نیز میبایست به این مورد توجه نمایید. در واقع صادر کننده و دریافت کننده فته طلب بایستی مشخص بوده و بر روی سند درج گردد. توجه داشته باشید که نام کارفرما به صورت دقیق بر روی سند مرقوم گردد. همچنین نام صادر کننده نیز باید مشخص بوده و به درستی درج گردد. در این حالت از سواستفاده های احتمالی در آینده جلوگیری به عمل خواهد آمد.

بستن سفته

بستن سفته ضمانت بدین صورت است که صادر کننده پس از تکمیل هر یک از قسمتهای مربوط به سفته جلوی آنها را با ترسیم خطوط مشخص میبندد. معمولا این کار با کشیدن ضربدر و یا هر علامت مشخص دیگر انجام میگیرد.

این موضوع در مورد مبلغ سفته و یا حتی چک از اهمیت دوچندانی برخوردار میباشد. به این صورت که توصیه میگردد جلوی مبلغ عددی و حروفی مندرج در سفته ضمانت را با ترسیم اشکال مشخص ببندید. در این صورت شخص دارنده و یا هر شخصی که سفته به حق یا به ناحق به دست ایشان خواهد رسید نمیتواند مبلغ مندرج در فته طلب را تغییر داده و یا جعل نماید.

کاربرد فته طلب

به طور کلی سفته در زمره اسناد تجاری بوده که در بین افراد جامعه نیز بسیار شناخته شده و پر کاربرد میباشد. از همین رو این سند دارای کاربردهای بسیار زیادی میباشد که ما به مهم ترین آنها در زیر اشاره میکنیم:

جهت پرداخت مبلغ بدهی در زمان مشخص و موعد معین که بین اشخاص حقیقی و حقوقی مبادله میشود.

در خصوص تضمین وامی که اشخاص حقیقی و یا حقوقی از بانکها اخذ مینمایند.

در خصوص ضمانت کردن اشخاص حقیقی و حقوقی از یکدیگر در مبادلات تجاری و غیره.

برای انجام تعهدات مربوط به قراردادهای پیمانکاری و غیره و حسن انجام کار.

سقف سفته چقدر است؟

هر یک از برگهای سفته دارای مبلغی است که سقف مبلغ آن را نشان میدهد. برای مثال ممکن است بر روی برگ فته طلب نوشته شده باشد « تا سقف مبلغ 500.000.000 میلیون ریال ».

به این مبلغ اصطلاحا مبلغ اسمی سفته گفته میشود. این مبلغ سقف تعهد صادر کننده آن را نشان میدهد. بدین معنی که صادر کننده صرفا میتواند تا آن مبلغ تعهد به پرداخت نماید. البته صادر کننده الزامی به تعهد تا سقف مندرج در سند را ندارد و میتواند به مبلغی پایین تر از سقف آن تعهد نماید.

مجازات سفته

یکی از سوالات پرتکراری که همواره ذهن افراد را به خود مشغول نموده، این است که مجازات سفته چیست؟ آیا مجازات سفته زندان و حبس میباشد؟

در پاسخ به این پرسش میبایست خاطرنشان کرد که دارنده سفته در ابتدا اقدام به مطالبه این سند مینماید. در ادامه دارنده سفته، درصورتی که قصد توقیف اموال صادرکننده را داشته باشد، بایستی اقدام به واخواست سفته نماید. سپس دارنده میتواند از طریق محاکم دادگستری و قضایی اقدامات لازم را انجام داده و سفته را به اجرا بگذارد. در این مرحله دارنده میتواند اموال صادرکننده را توقیف نماید.

یکی از مسائلی که همواره مورد پرسش قرار میگیرد ضمانت اجرای عدم ایفای تعهد یا عدم پرداخت مبلغ سفته در سررسید آن است. در واقع در این صورت دارنده سفته میتواند اقدامات قانونی مناسب را انجام دهد.

به طور کلی سفته یکی از اسناد تجاری تعریف شده در قانون میباشد که ضمانت اجرای آن همانند دیگر اسناد تجاری است. بنابراین در صورتی که صادر کننده فته طلب از پرداخت مبلغ آن خودداری نماید دارنده سند میتواند تحت شرایطی اقدام به گرفتن حکم جلب صادر کننده سفته نماید.

هزینه واخواست سفته

برای به اجرا گذاشتن سفته و مطالبه وجه آن دارنده ابتدا بایستی نسبت به واخواست سفته اقدام نماید. از همین رو دارنده کی بایست هزینه واخواست فته طلب را طبق قانون پرداخت نماید.

هزینه واخواست سفته برابر با 2 درصد مبلغ اسمی فته طلب میباشد. البته دارنده میبایست 1 درصد از آن را به علاوه مبلغ 1.000 ریال در یک حساب و 1 درصد دیگر آن را به حساب دیگری که از جانب دادگستری محل تعیین میگردد واریز نماید. همچنین بایستی مبلغ 10.000 ریال نیز در ازای ابلاغ هر برگ فته طلب پرداخت شود.

ظهرنویسی سفته یا انتقال سفته:

شاید برای شما نیز این سوال مطرح شده باشد که آیا سفته قابل انتقال و ظهرنویسی است و یا خیر؟ جهت پاسخ به این پرسش بایستی به قوانین مربوطه رجوع نماییم.

به طور کلی اسناد تجاری قابل ظهرنویسی و پشت نویسی میباشند. به عبارت دیگر اسناد تجاری قابل انتقال بوده و منع قانونی در این خصوص وجود ندارد.

از آنجایی که فته طلب نیز جرو اسناد تجاری به حساب می آید بنابراین این سند قابلیت انتقال و پشت نویسی دارد. دارنده فته طلب میتواند با ظهرنویسی سفته نسبت به انتقال آن به شخص دیگر اقدام نماید.

توجه داشته باشید که سفته در ید و تصرف هر کسی که باشد دارنده با حسن نیت آن محسوب میشود مگر آن که خلاف آن اثبات گردد. بنابراین فرقی نمیکند که در قسمت دارنده سفته نام شخصی ذکر شده یا در وجه حامل باشد. در هر صورت دارنده میتواند با پشت نویسی سفته آن را به شخص دیگری انتقال دهد.

سامانه سفته الکترونیکی چیست؟

در حال حاضر خزانه داری کل کشور نسبت به ایجاد و پیاده سازی سامانه سفته الکترونیکی اقدام نموده است. این سامانه با همکاری شبکه بانکی کشور و دیگر دستگاه های ذیربط اقدام به صدور سفته الکترونیکی نموده و فرآیند ارائه خدمات مربوط به فته طب را تسریع بخشیده است.

سامانه الکترونیکی سفته بروز جرائم مرتبط با صدور فته طلب نظیر جرم جعل و دیگر سو استفاده های احتمالی را تا حد قابل قبولی بهبود بخشیده است. با ایجاد این سامانه سفته نسبت به گذشته از اصالت و اعتبار بیشتری برخوردار گردیده است. درج امضای دیجیتال یا امضای الکترونیکی از دیگر مزایای استفاده از این سامانه میباشد.

سفته الکترونیکی چیست؟

سفته الکترونیکی یک سند حقوقی و تجاری میباشد که به صورت آنلاین صادر میگردد. به موجب این سند نیز همانند سفته کاغذی صادر کننده متعهد میگردد که در تاریخ مشخص مبلغ معینی را به شخص گیرنده پرداخت نماید.

اپلیکیشن آی‌کاپ، سامانه خرید سفته الکترونیکی است که میتوانید سفته را از آن دریافت کنید.

تلفظ صحیح:

در جامعه ما افراد معمولا این عبارت را به دو صورت تلفظ مینمایند. به طور کلی برخی با فتحه و برخی دیگر با ضمه این کلمه را تلفظ میکنند.

شاید از منظر عرفی بتوان گفت تلفظ به هر یک از دو شکل فوق صحیح میباشد. اما اساسا تلفظ سَفته به صورت فتحه درست و صحیح میباشد.

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته:

خواهان: آقا/خانم/شرکت x

خوانده: آقا/خانم/شرکت y

وکیل: علی عرب فشافویه

تعیین خواسته و بهای آن:

مطالبه سفته (تقاضای صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ … ریال )

دلایل و منضمات:

1- تصویر مصدق سفته یا سفته ها

2- وکالتنامه

3- تصویر مصدق واخواست نامه

4- سایر

متن دادخواست:
ریاست محترم دادگاه حقوقی تهران

باسلام

احتراما به وکالت از خواهان به استحضار میرساند:

خوانده فوق به موجب سفته شماره … به موکل بدهکار میباشد. که علیرغم مطالبه قانونی متاسفانه تاکنون از پرداخت آن خودداری نموده است. علیهذا از دادگاه محترم صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ … ریال مورد استدعا میباشد.