مقدمه

یکی از مسائل مهم و پرچالش در حقوق شهری، تخریب بناهای فاقد پروانه ساخت توسط شهرداری است. در بسیاری از موارد، شهروندان با اخطار تخریب از سوی شهرداری مواجه می‌شوند و نمی‌دانند آیا شهرداری حق دارد بدون رأی قضایی، ملک را تخریب کند یا خیر. در این مقاله، به بررسی حدود اختیارات قانونی شهرداری در تخریب ساختمان‌های غیرمجاز می‌پردازیم.

تعریف بنای فاقد پروانه

بنای فاقد پروانه به ساختمانی گفته می‌شود که بدون دریافت مجوز رسمی از شهرداری احداث شده باشد. این نوع ساخت‌وسازها معمولاً مشمول تخلف ساختمانی تلقی شده و شهرداری می‌تواند نسبت به آنها اقدام قانونی کند.

مبنای قانونی تخریب توسط شهرداری

مهم‌ترین مقرره‌ای که به شهرداری‌ها اجازه برخورد با تخلفات ساختمانی را می‌دهد، ماده ۱۰۰ قانون شهرداری است. این ماده، کمیسیونی به همین نام پیش‌بینی کرده که وظیفه آن رسیدگی به تخلفات ساختمانی از جمله ساخت بدون پروانه، اضافه بنا، و تغییر کاربری است.

بر اساس این ماده، شهرداری حق تخریب ندارد مگر با رأی کمیسیون ماده ۱۰۰.

یادآوری مهم:
هرگونه اقدام شهرداری در تخریب بدون رأی کمیسیون، غیرقانونی و قابل شکایت در دیوان عدالت اداری است.

شرایط قانونی صدور رأی تخریب

کمیسیون ماده ۱۰۰ تنها در موارد خاص رأی به تخریب می‌دهد. از جمله:

• ساخت‌وساز در حریم معابر عمومی یا فضاهای سبز

• احداث بنای خطرناک یا غیراستاندارد

• عدم امکان اصلاح یا پرداخت جریمه به‌جای تخریب

• ساخت در کاربری غیرمجاز (مثلاً تجاری در منطقه مسکونی)

آیا شهرداری می‌تواند شخصاً اقدام به تخریب کند؟

خیر. شهرداری فقط در صورت رأی کتبی و قطعی کمیسیون ماده ۱۰۰ و طی مراحل ابلاغ قانونی می‌تواند تخریب انجام دهد. همچنین در صورت مقاومت مالک، معمولاً باید از مراجع قضایی برای ورود قهری (اجباری) حکم بگیرد.

وظیفه شهروندان چیست؟

اگر مالک ملکی هستید که اخطاریه تخریب از شهرداری دریافت کرده‌اید:

1. آرامش خود را حفظ کنید.

2. اصل اخطاریه و مدارک مالکیت را بررسی و نگهداری کنید.

3. حتماً با یک وکیل متخصص در دعاوی شهرداری مشورت نمایید.

4. در صورت صدور رأی تخریب، در مهلت قانونی به دیوان عدالت اداری شکایت کنید.

نتیجه‌گیری

شهرداری‌ها برای حفظ نظم شهری و جلوگیری از ساخت‌وساز غیرمجاز، اختیارات قانونی دارند؛ اما این اختیارات مطلق نیستند. تخریب بنا بدون رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ یا بدون طی مراحل قانونی، تخلف محسوب شده و قابل پیگیری است.

در مواجهه با چنین شرایطی، حتماً از مشاوره حقوقی استفاده کنید تا از ضایع شدن حقوق مالکانه خود جلوگیری نمایید.