ثبت شرکت | راهنمای کامل ثبت انواع شرکت در ایران
2025-07-08قانون شوراها(شرح کامل)
2025-07-16
قانون دهیاری‌ها | معرفی، وظایف، منابع مالی و ساختار دهیاری‌ها در ایران
دهیاری چیست؟
دهیاری نهادی عمومی غیردولتی است که با هدف اداره‌ی امور روستاها در ایران تأسیس می‌شود. این نهاد با مجوز وزارت کشور و تحت نظارت شورای اسلامی روستا فعالیت می‌کند. دهیاری‌ها نقش بسیار مهمی در توسعه، عمران، بهداشت و خدمات عمومی روستاها دارند و به عنوان بازوی اجرایی شوراهای اسلامی روستا محسوب می‌شوند.
مستندات قانونی
قانون تأسیس دهیاری‌ها در تاریخ ۱۴ تیر ۱۳۷۷ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. بر اساس این قانون، دهیاری به عنوان نهاد مستقل غیردولتی، مسؤول اجرای سیاست‌های عمومی در روستا است. آیین‌نامه اجرایی این قانون نیز توسط وزارت کشور تدوین و به استانداری‌ها و بخشداری‌ها ابلاغ شده است.
وظایف و اختیارات دهیاری‌ها
بر اساس قانون و آیین‌نامه اجرایی، دهیاری‌ها وظایف متعددی دارند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
-
مدیریت خدمات عمومی روستا
شامل نظافت معابر، جمع‌آوری پسماند، ساماندهی فضای سبز و خدمات بهداشتی. -
مشارکت در برنامه‌ریزی توسعه روستا
همکاری با نهادهای دولتی برای توسعه پایدار، جذب بودجه، و اجرای پروژه‌های عمرانی. -
نظارت بر ساخت و ساز و جلوگیری از ساخت‌وساز غیرمجاز
کنترل بر صدور پروانه، رعایت اصول فنی و مقررات ساخت‌وساز در روستاها. -
تأمین و تجهیز زیرساخت‌های عمومی
از جمله راه‌ها، روشنایی معابر، آبرسانی، و طرح‌های برق‌رسانی. -
ایجاد هماهنگی با دستگاه‌های اجرایی
از جمله جهاد کشاورزی، شبکه بهداشت، آموزش و پرورش، منابع طبیعی و … جهت ارتقاء کیفیت زندگی روستاییان. -
مدیریت بحران در سطح محلی
مانند امداد در حوادث طبیعی، آتش‌سوزی، سیل، زلزله و آموزش‌های ایمنی.
منابع درآمد و بودجه دهیاری‌ها
دهیاری‌ها می‌توانند از منابع زیر تأمین مالی شوند:
-
کمک‌های دولت و اعتبارات ملی و استانی
-
عوارض و درآمدهای محلی (با تصویب شورای روستا)
-
کمک‌های مردمی و مشارکت خیرین
-
درآمدهای ناشی از خدمات ارائه‌شده (مانند اجاره اماکن، ارائه خدمات خدماتی، و ...)
ساختار مدیریتی دهیاری
دهیاری توسط دهیار اداره می‌شود. دهیار شخصی است که با پیشنهاد شورای اسلامی روستا و تأیید بخشدار منصوب می‌گردد. دهیار موظف به اجرای مصوبات شورای روستا و مدیریت مالی، اجرایی و اداری دهیاری است.
دهیاری می‌تواند نیروهای اجرایی، فنی و خدماتی نیز به کار بگیرد که با تأیید شورای روستا و رعایت ضوابط استخدامی صورت می‌گیرد.
نظارت بر عملکرد دهیاری
دهیاری موظف به ارائه گزارش‌های مالی و اجرایی به شورای اسلامی روستا و بخشداری است. نظارت بر عملکرد دهیار و بررسی شکایات مردمی از وظایف این دو نهاد است. همچنین دیوان محاسبات و سازمان بازرسی کل کشور نیز می‌توانند بر عملکرد دهیاری‌ها نظارت داشته باشند.
اهداف تشکیل دهیاری‌ها
-
ارتقاء سطح خدمات عمومی در روستاها
-
ایجاد ساختار اداری منسجم برای اداره روستا
-
توسعه زیرساخت‌های روستایی و جلوگیری از مهاجرت بی‌رویه به شهرها
-
افزایش مشارکت مردم در امور محلی
-
ایجاد اشتغال در سطح روستاها
جمع‌بندی
قانون دهیاری‌ها یکی از مهم‌ترین ابزارهای توسعه پایدار و مدیریت محلی در روستاهای ایران است. دهیاری‌ها با استفاده از ظرفیت مشارکت مردمی، منابع دولتی و نظارت شورایی، می‌توانند در بهبود کیفیت زندگی روستاییان، عمران و آبادانی روستاها نقش مؤثری ایفا کنند.
